Algoritmes zijn gemaakt om te helpen beslissingen te nemen. Als iets een bepaalde input heeft, dan gaat het langs een reeks overtuigingen en komt dan bij zijn doel uit, bijvoorbeeld het laten zien van bepaalde content. Volautomatisch, maar wel door mensen gemaakt. Een algoritme zoals ik dat hier beschrijf, is die van Facebook’s newsfeed, waar zoveel om te doen is. Waakzaamheid is geboden, want je laat je zomaar in de luren leggen. Zelf blijven nadenken is het devies, vindt econome Noreena Hertz.
Addendum op het voorgaande: voor overtuigingen kun je hierboven ‘instructies’ lezen, want een algoritme is van origine een manier op problemen op te lossen langs een reeks vooraf gedefinieerde instructies (als dit, dan dat – en dat voor een schier eindeloos aantal variabelen!). Door de grote rekenkracht van tegenwoordig kunnen algoritmes ook leren. Dan wordt het Artificial Intelligence. En dan wordt het gevaarlijk. En de reden waarom ik het ‘overtuigingen’ noem.
Deze beslissing verandert je leven
Onlangs las ik het boek Deze beslissing verandert je leven, van de Britse auteur Noreena Hertz. Deze vrouw heeft een betoog gemaakt om te voorkomen dat je je in het spreekwoordelijke ootje laat nemen. Want die verleiding is groot. Je laat je op talloze manieren beïnvloeden. Mede door de komst van algoritmes gaat dat steeds onopvallender. Je denkt dat je die beslissingen zelf maakt, maar dat is niet zo. Mijn grootste valkuil is de ‘vergelijkbare video’s’ lijst van Youtube. Ook algoritmisch bepaald en het houdt mijn aandacht bij dat verrekte medium.
8 tips
Hertz geeft in een aantal stappen aan hoe je dat soort draken te lijf kunt gaan. Want, zo zegt ze, je maakt meer dan 10.000 grote en kleine beslissingen op een dag! Ik deel hier met je de tips die bij mij zijn blijven hangen:
- Weet (en verken) hoe je beslissingen neemt. Door wie of wat laat jij je beïnvloeden? Ga je alle scenario’s af, roep je hulp in, of beslis je op onderbuikgevoel?
- Kijk verder dan wat je ziet. Wat vertelt het verhaal je vooral niet? Dat is misschien net zo relevant als wat er wél staat. Zoek bewust die andere kant op – die kant die niet bevestigt wat je al denkt. Laat je niet leiden door hoe de verpakking eruit ziet. En vooral niet bij grafieken.
- Neem afstand. Als je iets gaat beslissen, ga dan eerst even naar buiten, of ga een weekendje weg. Ga actief op zoek naar een andere omgeving.
- Vertrouw een expert niet blindelings. Veel waardevoller blijken mensen die dichter bij je staan en mensen die ervaring hebben met dat wat waarover je wilt beslissen. Wij leven in dat opzicht in een walhalla met alle blogs die ervaringen bevatten. Beroemd is het verhaal van Schotse schaapherders die volhardden in het feit dat radioactief materiaal ver weg vanuit Tsjernobyl wel degelijk via het gegeten gras en later via het vlees door mensen ingenomen konden worden. De experts vonden van niet. Je raadt al wie er gelijk had. Het waren toch ‘maar’ schaapherders?
- Ga voor de verzamelde kennis van een grote groep mensen. Kies voor crowdsourcing. Het is dé reden waarom wij reviews zo belangrijk vinden: mensen vertellen elkaar wat ze van het product vonden en vergroten zo de kennis bij de volgende lezers/kopers. Waak wel voor teveel vijfsterrenreviews – mensen willen nog altijd met elkaar meelopen.
- Doe onderzoek! Wat doet die bron van het artikel eigenlijk in het echte leven? Is ie geloofwaardig? (Een van de vele redenen waarom je een artikel van RTL-nieuws over Kamervoorzitter Kadija Arib totaal moet negeren; de bronnen zijn stuk voor stuk niet te checken omdat ze hun naam niet willen noemen. Is het dan geloofwaardig?)
- Meet je emotionele temperatuur voor je beslist. Je gemoedstoestand is enorm van invloed op je beslissing. Doe een pijlsnelle ‘emo-apk’: hoe voel ik me? Opgefokt, rustig? Hoe rustiger, hoe beter. Stress voedt onnadenkendheid, of erger nog, patroondenken. Voor je het weet baseer je je beslissing op een vooroordeel.
- Volg opzettelijk andersdenkenden. Het liefst mensen met wie je het niet eens bent. Ze maken je beslissingen beter. We weten inmiddels wat ‘in je bubbel blijven’ betekent en wat dat kan veroorzaken.
Tot slot
Zoals je ziet: beslissingen nemen is helemaal niet makkelijk. Schrijf ik op de vooravond dat de meeste Nederlanders zullen stemmen (want het mocht voor sommigen vandaag en gisteren ook al). Wat ik aangaande de verkiezingen in dit verband verontrustend vind, zijn mensen die zeggen: “Ik beslis in het stemhokje.” Wat? Hoe dan? Als er nu één beslissing is waar je deze tips op los moet laten, is het dat grote democratische recht dat je geniet. Stem.
Photo by Jens Lelie on Unsplash
