Wat ik in mijn vorige blogpost aanhaalde en wat tot het ontstaan van mijn blog leidde, zou je kunnen omschrijven als werkdruk. Het is het voorportaal van werkstress, waarbij je fysieke en/of mentale klachten ontwikkelt. Volgens onze overheid heeft één op de drie werknemers last van werkdruk. Best veel. Maar wat is dat dan, dat ‘werkdruk’?
Disbalans tussen ‘kunnen’ en ‘moeten’
Werkdruk is een disbalans tussen wat je kunt doen en wat je moet doen – dat geldt voor tijd en voor vereisten. Dus als je te weinig tijd hebt om al je werk te doen, of als je bijvoorbeeld niet de goede scholing hebt om de opdracht(en) uit te voeren, word je onrustig. Je kunt daardoor overbelast raken, waarna je in het spectrum van de werkstress terecht komt.
Die disbalans is er zomaar, als je organisatie niet tijdig ‘opschaalt’ – nieuwe krachten aannemen – als opdrachten toenemen of als er een beleidsthema bij komt. Of als er iemand wegvalt op een cruciale functie. Meestal komt er meer werk bij – er gaat bijna nooit wat af. Wat mij betreft is het niet kunnen of willen afromen of ’te herverdelen’ van het werk een fatale fout van werkgevers.
Werkdruk ook iets persoonlijks
Mijn ervaring is dat werkdruk regelmatig een heel persoonlijk verschijnsel is. Zo kunnen zeer betrokken medewerkers gevoelsmatig meer druk ervaren dan mensen die een zekere afstand kunnen bewaren tot hun werk. Of je legt jezelf buitengewone verwachtingen op. Dit alles geldt ook voor bijvoorbeeld de zzp-er.
Daarnaast wordt de druk soms ‘lokaal’ ervaren: bepaalde functies lijken een veel hogere druk te hebben dan andere. Ook dat heeft weer te maken met de persoon die op die functie zit: kan die het aan? Krijgt hij of zij steun? Hoeveel tijd (en geld) krijg je of plan je om nog beter te worden in je werk?
De privé-situatie van de medewerker kan ook voor werkdruk zorgen, zeker als het grote gebeurtenissen in het leven betreft: huwelijk, scheiding, verhuizen, baby op komst, rouwen vanwege een verlies, enzovoorts.
Werkomstandigheden kunnen beter
Werkdruk kan ook optreden door de werkomstandigheden. Denk aan de manier van leidinggeven, ongestructureerde communicatie en het niet flexibiliseren van werktijden. Zelfs de inrichting van het kantoor kan zorgen voor een hogere werkdruk, vanwege afleiding.
2,7 miljoen mensen hebben last van werkdruk
In 2016 deed TNO in opdracht van de overheid een groot onderzoek naar de werkdruk van werknemers in Nederland. De getallen logen er niet om: zo’n 2,7 miljoen werknemers ervaren werkdruk en één op de drie werknemers verzuimt vanwege die druk. In een handige factsheet staan die cijfers nog eens op een rij. Inmiddels heeft het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ‘de week van de werkstress’ geïntroduceerd om bewustwording te creëren bij werknemers en hun leidinggevenden.
Bescherming tegen werkdruk via de wet
Je werkgever moet je beschermen tegen werkdruk. Er zijn een paar wetten en afspraken in de arbosfeer die jou als werkend individu beschermen tegen teveel druk:
- Afdeling 4, artikel 2.15 van het Arbobesluit zegt dat werkgevers beleid moeten hebben om psychosociale arbeidsbelasting, waar werkdruk onder valt, zoveel mogelijk te beperken. Vraag er eens naar bij je HR-afdeling!
- Alweer de werkgever moet een veilige werkomgeving voor jou maken, anders overtreedt hij Boek 7, artikel 658 van het Burgerlijk Wetboek.
- Je eigen CAO heeft waarschijnlijk ook een component over een veilige werkomgeving. Pak het er eens bij: wordt het nageleefd bij jouw werkgever, denk je?
De praktijk lijkt, zoals zo vaak, weerbarstig. Het verzuimcijfer bij jouw werkgever is daar (vast) het voorbeeld van, evenals het torenhoge getal van 1 miljoen werknemers die tegen een burn-out aanzitten (cijfers 2016).
Plannen en organiseren
Niet iedereen is even vaardig in het plannen en organiseren van het werk dat er ligt. Wat ik veel heb gezien is dat menige werknemer of zelfstandige niet echt een ‘systeem’ heeft; een werkstijl die ze in staat stelt om hun taken op een goede manier af te handelen, zonder dat ze eindeloos overwerken (al is het maar in hun hoofd). De meesten rennen bijvoorbeeld van e-mail naar e-mail. Steun van de werkgever om beter te worden in plannen en organiseren, is er mijn inziens niet structureel en komt meestal te laat, of vanuit de werknemers zelf.
Er is hoop!
Desalniettemin is er hoop. Er zijn vele goede gewoontes of routines – een set van routines is overigens een systeem – om die verrekte werkdruk een halt toe te roepen. Mochten je privé-situatie en werkomstandigheden redelijk stabiel zijn, dan blijft over het ontwikkelen van die goede routines. Ik praat je bij op dit blog de komende tijd. Aan jou de taak om die gewoontes eruit te pikken die voor jou werken.
Vamos!
Foto door Andrea Piacquadio via Pexels
