2007 was het jaar dat ene Steve Jobs een, naar wat later bleek, revolutie ontketende. Hij kondigde de iPhone aan. Want het was onzin dat de iPod, je computer en je telefoon losse apparaten waren. Sindsdien trainen we onze duimen en oren. Nu ben je, als je niet oppast, een dopamine-junk. Daar is gelukkig wel iets aan te doen.
Plingels en slotmachines
Wat staat er bij jou op je telefoon? Laat me raden. Mail. Sociale media. Berichtendiensten (als whatsapp, telegram). Spelletjes. Biedingen-apps. Navigatie. Apps van je favoriete winkels. Streaming-diensten. Bezorg-apps. Ga zo maar door. Allemaal plingelen ze en geven ze je dus heel vaak dopamine-kicks. Heerlijk toch? Ja, voor 2 seconden. Te kort! Meer, meer, meer!
En als ze er niet zijn, dan Pavlovreageer je een eind weg, want je telefoon ligt binnen armlengte afstand. Je zou toch maar iets missen. De plingels en de slotmachine die scrollen heet, hebben ons vermogen tot concentreren of überhaupt ergens aan beginnen geen goed gedaan.
Sociale media en nieuwssites… tja 👎
Vooral de komst van sociale media houden je aan het scrollen en maken van je ooit zo standvastige persoonlijkheid eentje die hunkert naar alweer zo’n 2-seconden-ervaring: de 👍of de 💙. Tieners zijn onzekerder dan ooit tevoren. Van de laatste grote jongen, TikTok, begrijp ik niets. Wat voor toegevoegde waarde heeft dat voor de wereld? Je snapt nu een beetje wat mijn relatie met (de meeste) sociale media is. Niet heel gelukkig. Wel zo prettig. Maar dat heb ik wel moeten leren.
Ook de altijd aanwezige nieuwssites maken niet gelukkig. Ben je ooit gelukkiger geworden na het zien van nieuws? Niet vaak he? Je bouwt voor jezelf heel veel ongeluksmomenten in de dag als je vaak het nieuws checkt. Niet heel verwonderlijk deden mensen dit heel veel afgelopen jaar. Maar nu net in een crisis-situatie is overmatig nieuws kijken – wat mij betreft – niet wat je moet doen. Je wordt er volgens mij alleen maar angstiger van.
De NOS maakte een mooie, semi-wetenschappelijke reportage over telefoonverslavingen – die uiteraard heel goed op een mobiel apparaat te bekijken valt.
De remedie voor je telefoon: meer frictie!
Als je wilt stoppen een slaaf te zijn van je telefoon, zijn het uitzetten van notificaties niet voldoende (Pavlov, weet je nog?). Je moet frictie inbouwen. Dat is een moeilijk woord voor ‘wrijving’. Zorg dat je barrières opwerpt tussen jou en je telefoon, zodat je hem weer kunt gebruiken waar ie voor was: een extensie van je brein en een hulp in noodgevallen (ja, je kunt er mee bellen, mocht je dat vergeten zijn).
Stap 1: haal alle zooi van je telefoon
- Haal alle apps die je ook op een computer kunt bekijken van je telefoon, zoals:
- Nieuws
- Sociale media
- Biedingssites
- Bezorgdiensten
- Enz.
Het idee is dat je, door ze te verwijderen, niet meer binnen twee duimtikken open hebt. Je gaat dan alleen nog naar een browser en moet je wachtwoord invoeren.
Streamingdiensten als Spotify en Netflix kunnen blijven staan, want die zet je meestal zelf aan omdat je dat wilt (bijv. tijdens een treinreis) en omdat het daar wat gewoner is dat je die ook nog op een ander apparaat kunt bekijken/luisteren. Youtube is de gevaarlijkste, maar is in geval van Android-smartphones, slecht van je telefoon te krijgen. Zet dan op zijn minst de Auto-afspeel-functie uit.
Berichtendiensten als Whatsapp vallen voor mij niet helemaal onder sociale media, omdat je niet heel je netwerk iets laat weten, maar één persoon, of een happy few in geval van groepschats. Laat die vooral staan. Ik raad je wel aan om alle groepschats minimaal 1 jaar te dempen, zodat je die meldingen niet hoort of in beeld ziet.
Laat alle andere apps, die je een ‘nutsvoorziening’ vindt (zoals Google Maps en notitieapps), staan.
Stap 2: ga op gezette tijden achter je computer/tablet zitten
Is meteen de laatste stap van dit plan: je bouwt routines op waarmee je toch je sociale media kunt bekijken, je mails kunt lezen of het nieuws kunt snacken. Omdat je je dat zelf wilt. Maar, vraag je je af, ga je dan niet uren achter de computer/tablet zitten? Nee. Je behandelt alles als een aflevering op Netflix: zoveel minuten scroll je en dan is het klaar. Om je een idee te geven doe ik klein greep uit mijn routines:
- ’s ochtends bij het ontbijt kijk ik een kwartiertje naar de koppen op NOS en de regionale nieuwssite (want daar staan vaker hartverwarmende dingen op, naast alle ongelukken). Daarna niet meer.
- ’s avonds na het eten bekijk ik een kwartiertje mijn mail. Dit sla ik gerust eens een dag of wat over.
- Eens per week kijk ik een halfuur naar LinkedIn.
Oh, en tijdens kantooruren heb ik mijn geluid op stil staan en houd ik hem in mijn tas.
Ben ik heilig? Neen!
Dit lijkt nu allemaal alsof ik het goed voor elkaar heb. Is ook wel zo, maar ik maak me ook nog prima schuldig aan Pavlovreacties. Wel veel minder dan eerst. En ik app mijn partner gedurende de dag wat vaker. Dat is alleszins prima, lijkt me zo.
Delen van eigen strategieën wordt gewaardeerd!
